VAHAP DABAKAN

Ekonomistlerle görüş alışverişi yapıyorum. ODAK Döviz Genel Müdürü Bilal Doğan ile MB faiz indirimini konuşuyoruz. TMB Para Politikası Kurulu, yirmi iki ay sonra politika faizi olan, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 250 baz puan (2.5) düşürerek, yüzde 50’ den, yüzde 47,50’ye çekti…

Politika faizi, 8 aydır yüzde 50 seviyesindeydi. Merkez Bankası faiz artırımlarına Haziran 2023’te başlamıştı. Politika faiz oranını yüzde 8,5’ten başlayarak süreç içinde yüzde 50’ ye çıkarmıştı.

Merkez Bankası’nın faiz kararı öncesinde, beklentilerin çoğunluğu faizin 100 -150 baz puan düşürüleceği yönündeydi. Ancak, asgari ücrete, 2024 enflasyonundan oldukça düşük şekilde yüzde 30 zam yapılması, hemen ardından da Merkez Bankası’nın 2024’te yılda 12 kez yapılan Para Politikası Kurulu toplantılarını, 2025’te 8’e düşüreceğini açıklaması, yani 2025’te doğal olarak toplantı olmayacak olan aylarda faizin pas geçileceğinin anlaşılması, faizde daha yüksek bir düşüş oranı beklentisini kuvvetlendirdi.

Uzmanlara göre, 2025 yılı sonuna kadar faizler yüzde 30 seviyelerine gerileyebilir. Ancak, enflasyonla mücadelenin başarılı olması şart. Bunun sağlanması için, İktidarın kamu tasarrufunu, buna uygun maliye politikalarını ve yapısal reformları gerçekleştirmesi gerekiyor. Öte yandan, gerçekleşen faiz indirimi, iş dünyası tarafından olumlu karşılandı.

Türkiye Ekonomi Yönetimi, enflasyonla mücadele kapsamında bir süredir adımlar atarken, Merkez Bankası da sıkı para politikasından taviz vermedi. Yıllık enflasyon mayıs ayında yüzde 75,45 iken, parasal sıkılaşmanın gecikmeli etkileriyle birlikte Kasım ayında yüzde 47,09 oranına geriledi.

Türkiye’de enflasyonun hala yüzde 47 düzeylerinde bulunması, enflasyonda baz etkisi ile bir düşüş olmasına rağmen, gerçek anlamda hatırı sayılı bir düşüş olduğu tartışılmaktadır. 2025 yılında, Türkiye’ de ve Dünya’da büyük çapta ekonomik ve siyasi sorunlar olmazsa, faiz indirimlerinin aralıklarla süreceğini düşünüyorum.

MB’nin politika faizini indirmesi ile şu ana kadar TL değeri açısından olumsuz bir gelişme yaşanmadı. Merkez Bankası’nın, bundan sonraki kararlarını, enflasyon odaklı, temkinli ve toplantı bazlı bir yaklaşımla alacağını vurgulaması, piyasalarca ve TL değeri açısından olumlu karşılandı…

MB’nın faiz indirimi kararı, muhtemelen aşağıdaki gelişmelere yol açabilecek potansiyeldedir.

Faiz indirimi, bankaların daha düşük faizle kredi vermesine imkân tanır. Bu bağlamda, kişiler ve işletmeler daha ucuz krediler alarak, tüketimlerini ve yatırımlarını artırıp, ekonomik büyümeyi yükseltebilir…

Öte yandan, düşük faiz oranlarının, enflasyon oranlarını yükseltme riski de vardır. Zira düşük faiz, mal ve hizmetlere olan talebin artmasıyla birlikte, fiyatların da yükselmesini sağlar.

Faiz indirimi sonrası, döviz kurları yükselme eğiliminde olup,Türk Lirası değer kaybedebilir, Çünkü, yatırımcılar daha düşük faizli Türk

Lirası varlıkları yerine, dövize yönelebilirler. Döviz fiyatlarında bir miktar artış gözlenmeye başlandı. Bu arada düşecek olan faiz indirimleri ekonomiye zarar vermez…

Önemli bir noktada, faiz oranının, enflasyonun oldukça altında kalmamasıdır. Bu TL’den kaçışı sağlar. Bunun olumsuz etkilerini, yakın geçmişte yaşamış ve enflasyona, döviz kurlarına ve Kur Korumalı mevduat uygulaması ile Hazine ve Merkez Bankasına getirdiği ağır maliyeti ve zararı görmüştük…

Ekonomi bilimine uygun rasyonel politikalar uygulandığı taktirde, ülke ekonomisi, iş dünyası ve halk zarar görmemektedir. Aksi olduğu takdirde, bunu birkaç yıl önce, düşük faiz, yüksek enflasyon ve TL’nin değer kaybı ile acı bir tecrübe olarak zamanında yaşanmıştı…